خانه ای که آشپزخانه دارد، باید کتابخانه هم داشته باشد.

جواد محقق» از آن هایی است که خیلی از ایرانی هایی که اهل مطالعه ماهنامه های رشد بوده اند خاطره های زیادی با او دارند! او یک نویسنده، شاعر و روزنامه نگار با سابقه است که به عنوان معلم در آموزش و پرورش خدمت کرده  و به دلیل سابقه فعالیت های درخشان فرهنگی و مطبوعاتی سردبیری ماهنامه «رشد معلم»، «رشد نوجوان» و فصلنامه‌های «جوانه» و «رشد آموزش هنر» را هم برعهده داشته است. همکاری او با بیش از 80 مجله و روزنامه، تأسیس انجمن ادبی میلاد (نخستین انجمن ادبی استانی بعد از انقلاب)، برگزاری ده‌ها شب شعر و کنگره علمی و فرهنگی، داوری جشنواره‌های گوناگون کتاب و مطبوعات، ویراستاری ده‌ها عنوان کتاب و مجله و خیلی از فعالیت های فرهنگی درخشان دیگر از فعالیت های درخشان و مهم جواد محقق است. همین چند روز پیش هم طی حکمی از سوی سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی او به عنوان دبیر  علمی جشنواره شعر فجر انتخاب شد. 

در گفتگوی جالب ایشان با روزنامه خراسان نکات ریز و قابل تأملی به چشم می خورد که لازم دانستم پررنگ تر بیان گردد:

1. به نظر من کودک و نوجوان امروزی اهل مطالعه نمی شود مگر این که ما توصیه عملی به آن ها کنیم، نه صرفا توصیه های ما توصیه هایی زبانی و شفاهی باشد. وقتی کودک و نوجوان امروزی پدر و مادرش را هیچ گاه در حال مطالعه نمی بیند و در نشست و برخاست های فامیلی هیچ وقت شاهد صحبت های علمی و ادبی در جمع خانواده و فامیل نباشد طبیعی است که او هم به سمت مطالعه کشیده نمی‌شود. به هیچ وجه توصیه های زبانی و شفاهی خانواده ها خیلی کارساز نیست، چراکه آن ها فکر می کنند اگر مطالعه کار خوبی بود خود خانواده ها این کار را انجام می دادند. به همین دلیل است که بچه ها در خانواده هایی که اهل مطالعه نیستند معمولا اهل مطالعه هم نمی شوند. 

2. علاوه بر این ها متاسفانه به دلیل این که فضای درس و مدرسه هایمان، کتاب درسی محور و امتحان محور است و نه کتابخانه محور، بچه ها به مطالعه عادت نمی کنند و به آن علاقه مند نمی شوند. به نظر من همان طور که در خانه، آشپزخانه وجود دارد، باید کتابخانه هم وجود داشته باشد و همچنان که خانواده ها به کباب اهمیت می دهند، به کتاب هم اهمیت بدهند. خانواده ها اگر با عمل بچه ها را تشویق به مطالعه کنند می توان امید داشت که نسل بعدی شان هم اهل مطالعه باشد و در غیر این صورت گفتن های شفاهی هیچ تاثیری ندارد.

3. اصلا نمی توان امید داشت که از طریق فضای مجازی اطلاعات درست و متناسب با سن هر فرد به او منتقل شود. نسل جدید هرروز در معرض بمباران اطلاعاتی قرار می‌گیرد که بسیاری از این اطلاعات نه مناسب آن هاست و نه ضرورتی برای دانستن آن ها دارد. این بمباران اطلاعات اغنای کاذبی ایجاد می کند که در آن فرد دچار توهم دانستن می شود. فضای مجازی اطلاعاتی را به ما می‌دهد که این اطلاعات نه قابل قبول است و نه قابل راستی آزمایی. این توهم دانستن برای بزرگترها هم وجود دارد؛ این توهم دانستن سد بزرگی ایجاد می کند برای فهمیدن مطالب جدیدتر.

4. رای این که هدیه دادن کتاب تاثیر داشته باشد برای خود شروطی دارد؛ مثلا این که اول ما ذائقه مخاطبی را که می خواهیم به او هدیه دهیم بشناسیم و بعد هم کتابی به او هدیه بدهیم که باعث انگیزه دادن به فرد برای خواندن آن و مطالعه بیشتر کتاب شود. اگر کتابی را به او هدیه بدهیم که به آن علاقه نداشته باشد ممکن است حتی تاثیر بدتری روی میزان مطالعه فرد بگذارد.

(منبع: روزنامه خراسان مورخ 23 دی 96)